MINDER AFVAL; GOED RENTMEESTERSCHAP?!

MINDER AFVAL; GOED RENTMEESTERSCHAP?!

U en ik als Nederlanders zorgen voor bijna 500 kilo afval per persoon per jaar. Daarvan scheidt de gemiddelde Nederlander iets meer dan de helft: 51 procent. We staan daarmee op een vierde plaats binnen de Europese Unie, achter Duitsland (65%), Oostenrijk (62%) en België (57%). De 247 kg die gescheiden wordt ingeleverd bestaat uit: 63 kg via de milieustraat (grof tuinafval, bouw- en sloopafval) en 175 kg in diverse afvalstromen. Dat betekent dat er jaarlijks ook 242 kg afval per persoon ongescheiden bij het vuilnis belandt. Daarvan zit volgens onderzoek 210 kg restafval in de grijze container. Dat kan veel beter!

Ja beter! Want afval scheiden levert veel op. En als veel afval gescheiden wordt, kan uw lokale afvalstoffenheffing omlaag. Elke kilo afval die niet naar de verbrandingsoven gaat bespaart iedere persoon vijf cent. Uitgangspunt bij gescheiden afvalverwerking is dat het afval waardevolle materialen bevat die opnieuw bruikbaar zijn. Doordat de materialen hergebruikt worden, zijn voor nieuwe producten die gemaakt worden minder grondstoffen, energie en geld nodig. Dat is goed voor het milieu en uw eigen portemonnee. Soms is een product in zijn geheel herbruikbaar, zoals kleding. Voor andere soorten afval worden meerdere soorten materialen apart hergebruikt, zoals zink uit oude batterijen: dat is bruikbaar om zinken dakgoten mee te maken. Onderstaand worden enkele voorbeelden gegeven van de verschillende soorten afval:

Gft-afval

Gescheiden ingezameld groente- fruit- en tuinafval (gft) wordt in Nederland verwerkt tot compost. De helft daarvan gaat naar de Nederlandse land- en tuinbouw. De rest gaat naar kwekerijen, gemeenten, particulieren of wordt geëxporteerd. Naast compostering zijn er ook andere manieren om gft-afval te verwerken zoals het vergisten. Bij vergisting van gft-afval wordt organisch materiaal omgezet in biogas (methaan). Daarmee produceert een gasmotor elektriciteit, of groen gas (gelijkwaardig aan aardgas). Het resterende materiaal wordt nagecomposteerd tot schone compost. Die compostopbrengst is even groot als wanneer het gft meteen wordt gecomposteerd.

Glas

Van oud glas wordt nieuw glas gemaakt. Als glas goed op kleur is gescheiden, maakt men van witte scherven wit, van groene scherven groen en van bruine scherven bruin glas. Van verschillende kleuren door elkaar wordt ook bruin glas gemaakt. In de glasbak zitten naast glas doppen, kurken en andere verontreinigingen, bij elkaar ongeveer vijf procent van de inhoud van de glasbak. Dit moet eerst uit de scherven gehaald worden. IJzer wordt er met behulp van magneten uitgehaald. Lichte  materialen, zoals aluminiumfolie en papier, worden van de glasscherven gescheiden met een luchtstroom. Met behulp van een laser worden grote materialen eruit gehaald, zoals stukken aardewerk. Daarna wordt het glas in kleinere stukken gebroken en naar de glasfabriek gebracht om te dienen als grondstof voor het maken van nieuw glas. Glasscherven smelten bij een aanzienlijk lagere temperatuur dan kwartszand, soda, kalk, de oorspronkelijke grondstoffen van glas; het gebruik van glasscherven bij de productie van glas levert een energiebesparing op van circa 25 procent. En glas kan oneindig vaak opnieuw worden gebruikt! Als het goed op kleur gescheiden wordt, hoeft er geen kwaliteitsverlies te ontstaan door het recyclen. Nederland produceert één miljard kilogram nieuw verpakkingsglas per jaar. Het grootste deel hiervan wordt gevuld geëxporteerd, zoals bier en tomatenketchup. Bij het maken van nieuw glas wordt zeshonderd miljoen kilogram 'oud' glas, ruim de helft, als glasscherven bijgemengd.

Klein Chemisch Afval

Uit een deel van het ingezamelde KCA worden grondstoffen teruggewonnen voor hergebruik. Van het staal van batterijen en verfblikken worden spijkers en staaldraad gemaakt. Cadmium komt weer terug in nieuwe batterijen. Ook het glas van tl-lampen en spaarlampen wordt opnieuw gebruikt, bijvoorbeeld voor nieuwe lampen. Het waardevolle zilver uit foto-ontwikkelaar en -fixeer is weer bruikbaar. Olie wordt gebruikt als brandstof. KCA dat niet meer bruikbaar is gaat naar speciale verbrandingsovens. Bij een zeer hoge temperatuur worden de schadelijke stoffen vernietigd; reinigingsinstallaties zuiveren de afvalgassen die daarbij vrijkomen. KCA dat niet kan worden gerecycled of verbrand, wordt veilig opgeslagen en bewaakt. Er wordt gewerkt aan ontwikkelingen om ook deze KCA in de toekomst veilig te kunnen hergebruiken of vernietigen.

Kunststof

De meest milieuvriendelijke manier om gescheiden ingezameld kunststof te verwerken is mechanische recycling. Hierbij wordt het materiaal gezuiverd, gesmolten en opnieuw gebruikt als grondstof voor kunststof producten. Dit wordt gedaan met landbouwplastic, fabrieksafval en gescheiden ingezameld kunststof verpakkingsafval uit huishoudens. Zo worden ook van statiegeld PET-flessen weer nieuwe flessen gemaakt. In een aantal afvalverbrandingscentrales wordt plastic uit het afval geblazen. Het wordt gebruikt als brandstof voor elektriciteitscentrales en cementovens.

Papier en karton

Van oud papier en karton wordt nieuw papier en karton gemaakt. In Nederland bestaat de grondstof voor de papierproductie voor 67% uit oud papier en karton. Ingezameld papier en  karton wordt eerst voorgesorteerd. Hierbij worden zaken die hier niet in thuis horen zoveel mogelijk gefilterd. Daarna wordt het oud papier en karton met water vermengd, waardoor een soort pap ontstaat. Verontreinigingen zoals nietjes, stukjes plastic en papier dat waterafstotend is gemaakt, worden er dan uitgezeefd. De natte papiermassa of de opgeloste celluloseplaten gaan in de zeefpartij van de papiermachine waar het zogenaamde papierblad wordt gevormd. Hierbij wordt het geperst en gedroogd. Tot slot wordt het papier opgerold en op maat gesneden. Soms moet het papier ook nog ontinkt worden. Of de papiermassa ontinkt moet worden, is afhankelijk van het product dat ervan gemaakt gaat worden en van de samenstelling van het oud papier. Het ontinkten vindt plaats door de papiermassa met zeep of zeepachtige stoffen te wassen. Het afval dat hierbij ontstaat wordt gebruik in de cement- en baksteenindustrie of er wordt cementverbeteraar van gemaakt.

Textiel

Ingezameld textiel wordt eerst gesorteerd. Draagbare zomerkleding gaat hoofdzakelijk naar India, Pakistan en landen in Afrika en bruikbare winterkleding komt doorgaans terecht in Oost-Europa. Onbruikbare kleding wordt verwerkt tot poetsdoeken of gebruikt als grondstof voor de productie van onder meer dekens en garen voor vloerbedekking.

Restafval

Een deel van het afval kan niet gerecycled worden. Dit restafval wordt verbrand in de verbrandingsinstallaties. Nog maar een klein deel wordt gestort op een stortplaats. Nederland telt twaalf afvalverbrandingsinstallaties. De warmte die hierbij vrijkomt, kan deels weer nuttig gebruikt worden om elektriciteit op te wekken, of voor bijvoorbeeld stadsverwarming. De twaalf afvalverbrandingsinstallaties in ons land produceerden in 2007 bijna drie miljard kWh elektriciteit (en 8,8 Petajoule warmte). Van deze elektriciteit kan bijna 80 procent aan het stroomnet geleverd worden. Dat is voldoende voor de elektriciteitsgebruik van ruim 750.000 huishoudens. De warmte wordt afgezet naar huizen, kassen en industrie in de nabijheid van de installaties. Na het verbranden van huisvuil blijven asresten en slakken over. Dit wordt deels gebruikt in onze wegen.

Verminderen van afval

• Met een Nee-Nee, of Nee-Ja-sticker krijgt u geen reclamefolders meer in uw brievenbus. Dat scheelt ruim 1700 folders per jaar. Vraag een sticker aan via neeneeneeja.nl of bij onze gemeente. Wilt u de reclamefolders niet missen? Bekijk ze dan via een app of online.

• Jaarlijks gooien we bijna 50 kilo goed voedsel per persoon weg. Dat komt neer op 150 euro per persoon! Met slim kopen, koken en bewaren voorkomt u voedselverspilling: check wat u nog in huis heeft, koop en kook niet meer dan nodig is en let op de houdbaarheidsdatum. Simpel toch?

• Kapot komt tot leven. Van kleding en elektrische apparaten tot fietsen en speelgoed, bij een Repair Café draaien ze hun hand er niet voor om. Neem eens een kijkje bij het Raadhuisplein en ga samen aan de slag om uw kapotte spullen gratis te repareren.

• Bij kringloopwinkels, zoals de Zaak van Ermelo krijgen afgedankte spullen een tweede leven. Bent u ergens op uitgekeken of zoekt u een uniek cadeau? Ga eens naar de kringloopwinkel.

• Hoe vaak gebruikt u een boormachine of bijvoorbeeld partytent? Veel spullen heb je eigenlijk maar een paar keer per jaar nodig en voor de rest van de tijd liggen ze te verstoffen op zolder. In plaats van zelf spullen te kopen, kunt u ze ook lenen van uw buurtgenoten via www.peerby.nl.

Rentmeesterschap

Na de schepping heeft de Heere de mens de opdracht gegeven om de aarde te bebouwen en te bewaren, om als een goed rentmeester het beheer over de aarde te voeren. De bedoeling hiervan is dat de vermogens die op en in de aarde aanwezig zijn behouden blijven door nieuwe technieken in stand worden gehouden. De Heere heeft de scheppingsopdracht, zij het met andere bewoordingen, nog eens herhaald na de zondvloed aan Noach en zijn zonen (Genesis 9). In deze tweede opdracht, na de scheppingsopdracht, horen we echter nieuwe woorden, namelijk: "vrees" en "verschrikking". Niet om de mens bang te maken, maar het geeft de feitelijke stand van zaken weer in een gevallen wereld. Het is niet meer zoals het was, de aarde brengt doornen en distelen voort. En toch richt God juist dan Zijn verbond op met Noach en zijn zaad en met de ganse schepping. De Heere geeft Zijn schepping aan de mens in bruikleen, hij mag het geschapene gebruiken, hij mag de schepping exploreren, maar niet in ongebondenheid. Er moet verantwoording worden afgelegd aan degene die de werkelijke Eigenaar van de schepping is. Als mensen elkaar iets in beheer geven, dan wordt het na enige tijd weer teruggegeven. Het beheren houdt in dat er zorgvuldig mee omgesprongen wordt. De Heere heeft de mens de opdracht gegeven om de schepping te beheren, dus ook te bewaren. Dat heeft wat te zeggen over onze omgang met de scheppingsschatten, waartoe we ook de (fossiele) grondstoffen kunnen rekenen. De Bijbel geeft ons geen directe aanwijzingen voor de omgang met die bodemschatten, maar laat op verschillende plaatsen zien dat we deze wel mogen gebruiken. De Bijbel noemt het gebruik van verschillende metalen, ook voor de eredienst. Om onder andere die reden nemen ik aan dat we bodemschatten als steenkool, aardolie en aardgas ook mogen gebruiken. Rentmeester zijn heeft consequenties voor onze levensstijl. De grote energiebehoefte op nationaal niveau hangt zeer direct samen met onze persoonlijke wensen als consument. Voor ons gerief plegen we een overmatige aanslag op de schepping. Door een zuinige en zorgvuldige levensstijl, waarbij mijns inziens ook het verminderen van afval hoort, verstaan we onze persoonlijke verantwoordelijkheid hierin. Bent u een goed rentmeester?

HM