Fietsen op de Veluwe: Gevaarvol genieten

Nederland is een fietsland, daarmee vertel ik u niets nieuws. Maar ‘fietsland Nederland’ verandert. Dat merken we ook op de Veluwse fietspaden waarvan een gedeelte in ons mooie Ermelo ligt. Het wordt drukker op het fietspad. Met e-bikes, wielrenners, snorscooters en kortgeleden kwamen daar de speed-pedelecs bij. Er wordt geslingerd, gekletst, gelachen en genoten. De snelheden liggen soms echter ver uit elkaar. Een speed-pedelec haalt met gemak een snelheid van 45 kilometer per uur. Voor het woon-werkverkeer een duurzaam alternatief voor de auto, maar wat als er onverwacht een groep scholieren zonder omkijken het fietspad opdraait? En hoe is het met de punten uit het ‘fiets-ergernissenlijstje’ wat elk jaar wel eens opduikt in de media?

Oefening baart kunst

‘Een ongeluk zit in een klein hoekje’, een bekend spreekwoord wat zeker op fietsers van toepassing is. Op een tweewieler ben je kwetsbaar, zeker tijdens donkere dagen. Dat blijkt uit landelijke cijfers van ongevallen met fietsers. Zo was 2017 het eerste jaar dat er meer verkeersdoden vielen onder fietsers dan onder automobilisten. Bij ernstigere ongevallen zijn bijna altijd meerdere weggebruikers betrokken, bij één-derde van de ongevallen is dat het geval. De overige ongevallen zijn enkelvoudig en komen relatief vaak voor bij gebruikers van een elektrische fiets. Hoe vaker we de fiets gebruiken, hoe (relatief gezien) minder ongelukken we krijgen. Het spreekwoord ‘Oefening baart kunst’, past blijkbaar ook goed bij fietsers.

Bijna de helft van alle ongevallen ontstond door eigen gedrag en is te wijten aan onoplettendheid. Activiteiten die de aandacht afleiden zoals kletsen en muziek luisteren spelen hierbij een grote rol. Ook alcoholgebruik schijnt het fietsen in de weg te staan. Een gedeelte van de ongevallen is ook te wijten aan het wegdek/fietspad. Soms is het glad, soms is zand of grind op de rijbaan de reden dat het mis gaat. Onvoldoende onderhoud wordt bijna niet aangedragen als reden, kennelijk passen fietsers zich goed aan.

Ermelo een fietsdorp?

Er wordt volop gefietst in de omgeving van Ermelo. Ermelo is dan ook uitermate geschikt als startplaats, je kunt heel veel kanten op. De heuvels en de bossen van de Veluwe, de verkoelende randmeren of de uitgestrekte polders, er is voor elk wat wils.

De gemeente Ermelo investeert in veilige, goede en voldoende fietspaden. Goede voorbeelden zijn het fietspad wat onlangs is aangelegd langs de westflank, waardoor de fietsers zich niet meer op de rijbaan hoeven te begeven. Het fietspad over de heide bij Speuld is onlangs, na wat oponthoud, succesvol afgerond en sluit nu aan op de nieuwe rotonde bij de KNHS. Er wordt ook gewerkt aan plannen om langs de Garderenseweg in Speuld fietspaden te realiseren. De plannen daarvoor zijn besproken met bewoners en worden volgend jaar mogelijk verder uitgewerkt.

De recreatieve fietser maakt vaak gebruik van het zogenaamde ‘knooppunten-netwerk’. Een eenvoudige manier om zelf een route aan elkaar te ‘knopen’ en zo de omgeving van Ermelo te ontdekken. De gemeente Ermelo telt al snel ongeveer 20 punten op haar grondgebied.

Nieuw mountainbikeparcours

Voor mountainbikers wordt de laatste hand gelegd aan een mountainbike-parcours in Ermelo en Harderwijk van in totaal 45 kilometer (zie afb.). Het deel wat in Ermelo ligt is nagenoeg klaar, maar moet nog van bewijzering worden voorzien. Het beloofd een uitdagend en afwisselend parcours te worden. En daar is behoefte aan, gezien de hoge opkomst bij toertochten die de lokale wielervereniging VWV in het najaar organiseert. Naar verwachting is het parcours begin 2019 klaar voor gebruik. Het onderhoud zal de komende vijf jaar worden gedaan door de fietsclubs uit Harderwijk en Ermelo. Een mooi initiatief waar ook wandelaars en de ruiters blij van worden omdat de overige paden naar verwachting minder gebruikt gaan worden door mountainbikers.

De speed-pedelec, nieuwkomer op fietspad én rijbaan

Onder andere langs de Harderwijkerweg staan ze, verkeersborden met daarop: ‘speed-pedelecs toegestaan’. Voor veel mensen een onbekend woord: ‘speed-pedelec’. Het bekt lekkerder dan ‘hogesnelheids-e-bike’, maar die benaming was wel duidelijker geweest.

Ook de verkeersregels zijn nog niet bij iedereen duidelijk. Zo zag ik laatst op de Putterweg een automobilist furieus reageren op een speed-pedelec die zich, zoals het daar behoort, op de rijbaan begaf. Met lichtsignalen en handgebaren toonde de automobilist zijn gebrekkige verkeerskennis. Zo gaat dat vaak in Nederland, als er iets nieuws is dan moeten we daar vaak aan wennen. En iedereen doet dat op zijn eigen manier.

Levensgevaarlijk?

Sinds 1 januari 2017 is de speed-pedelec officieel een bromfiets. Het dragen van een helm is verplicht is, en een verzekering en rijbewijs mag niet ontbreken. Van de bestuurder mag je dus verwachten dat hij ‘rijvaardig’ is en de verkeersregels kent. Met dat laatste is de bestuurder van de speed-pedelec over het algemeen niet gelukkig. Hij wordt verplicht om op de rijbaan te fietsen (tenzij anders aangegeven), terwijl velen dit als ‘levensgevaarlijk’ bestempelen, aldus de website van De Fietsersbond. Op het fietspad is de speed-pedelec ook nog niet ingeburgerd. Hij kan een zelfde snelheid behalen als een bromfiets, maar je hoort hem niet. Met de verplichte helm krijgt de speed-pedelec wel meer een eigen identiteit, maar nog veel mensen zullen zich vergissen. Maar als gebruikers zich hiervan bewust zijn en tijdig laten weten dat ze iemand naderen is het een prachtig, duurzaam vervoermiddel.

Mens, erger je niet!

Daar waar mensen zijn, zijn ergernissen. Zo ook op en rond het fietspad. De ergernissen die elk jaar weer de top 10 domineren zijn: telefoongebruik, jongeren die het gehele fietspad innemen, fietsers zonder verlichting, automobilisten die niet goed uitkijken en wielrenners. Kennelijk vinden we het moeilijk om rekening te houden met de ander. Want wie de top 10 ziet, kan niet anders concluderen dan dat veel ergernissen fietsers aan te rekenen zijn. Wat dat betreft mogen we ons wel eens wat minder ergeren. Als we een wielrenner naderen die iets te breed fietst naar ons zin, terwijl er ruimte genoeg is om te passeren, druk dan eens niet op die claxon. Als een groepje jongeren luidruchtig het fietspad verspert terwijl je graag wat vlotter door wilt fietsen mogen we daar best eens om lachen. Met wederzijds begrip wordt het op het fietspad nóg aangenamer!